DOÇ. DR. HÜNER TUNCER

Büyük Atatürk’ün, 1919 Mayıs’ında Anadolu’ya ayak bastığında kararı şu olmuştu: Milli egemenliğe dayalı tam bağımsız bir Türk devletinin kurulması. Temel ilke, Türk milletinin onurlu bir millet olarak yaşamasıydı. Bu da, ancak tam bağımsız olmakla sağlanabilirdi. Bağımsızlıktan yoksun bir millet, uşaklıktan öte bir gözle görülmeye layık olamazdı. Atatürk’ün sözleriyle, yabancı bir devletin güdümüne girmeyi istemek, güçsüzlüğü ve uyuşukluğu benimsemekten başka bir şey değildi.

Avrupalı büyük güçler, Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı Devleti’ni tarihe gömme zaferiyle kendilerinden geçerken, “Mustafa Kemal” isminde bir kahraman, bir dâhi ortaya çıkarak, o güne değin yenilmez sayılan Avrupa devletlerini yenmiş ve Türk milletinden oluşan yepyeni bir devleti tarih sahnesine çıkarmıştı.

ÜMMET’TEN MİLLET’E GEÇİŞ

Mustafa Kemal ismindeki bu dâhi, Türk halkına “millet” olma bilincini aşılamış; Osmanlı devleti tarafından sürekli ihmal edilmiş ve hor görülmüş olan Anadolu halkının yeniden kendine güvenmesini sağlamış; Türk halkına, isterse tüm olanaksızlıklar içinde dahi vatanını düşman güçlere karşı savunabileceği inancını benimsettirmişti.

Mustafa Kemal Paşa, bir hafta kadar Samsun’da ve 25 Mayıs’tan 12 Haziran’a değin da Havza’da kaldıktan sonra Amasya’ya gelmişti. Havzalılarla görüşürken Mustafa Kemal Paşa, şunları söyler: “Hiçbir zaman ümitsiz olmayacağız, çalışacağız ve memleketi kurtaracağız!”

AMASYA TAMİMİ’NİN MADDELERİ

Mustafa Kemal Paşa’nın kararı, Anadolu’dan yönetilecek bir hareketin başına geçmekti. 21/22 Haziran 1919 gecesi Mustafa Kemal Paşa’nın Amasya’da yazdırdığı tamimin (bildirge) esasları şunlar olmuştu:

Yurdun bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir.
İstanbul’daki hükümet, üstlendiği sorumluluğun gereklerine yerine getirememektedir.
Milletin bağımsızlığını yine milletin kararı kurtaracaktır.

Milletin haklarını dile getirmek ve bütün dünyaya duyurmak için, her türlü denetimden uzak milli bir kurulun varlığı çok gereklidir.

Sivas’ta milli bir kongrenin toplanması kararlaştırılmıştır.

Bütün illerin her sancağından halkın güvenini kazanmış üç delegenin hemen yola çıkarılması gerekmektedir.

Delegelerin kimlikleri gizli tutulacaktır.

Doğu illeri adına Erzurum’da, 10 Temmuz’da bir kongre toplanacaktır.

“Amasya Tamimi”nde üzerinde özenle durulması gereken husus, “millet (ulus)” ve “vatan” kavramlarıdır. Bundan böyle “ümmet” ve “Padişah’ın mülkü” kavramlarına yer yoktur. Büyük Atatürk, Amasya Tamimi’nde ilk kez “milletin bağımsızlığı”, “milletin kararı”, “milletin hakları” ve “milli bir kurul” kavramlarını dile getirmekte ve böylelikle, artık Osmanlı Devleti’nin ve bu devletin temellerini oluşturan kavram ve kurumların tarihe karıştığını ve onların yerlerine yeni bir devletin temellerinin atıldığını vurgulamaktadır. Mustafa Kemal, ilk kez Amasya Tamimi ile, Türk milletinin birlik içinde harekete geçmesini ve bütünleşmesini öngörmektedir.

BİRLİK VE BÜTÜNLÜK İHTİYACI

Etnik ayrımcılığın özendirildiği günümüz Türkiyesi’nde, en çok gereksinmemiz olan hiç kuşkusuz, Atatürk’ümüzün rehberliği altında birlik ve bütünlük içinde hareket etmemiz değil midir?.. Oysa AKP’nin iktidara geldiğinden bu yana Türkiyemiz’de ayrımcılığın her türü özendirilmekte, halkımız “bizimkiler” ve “ötekiler” olmak üzere ayrıştırılmakta ve bu iki gruba ayrı hukuk normları uygulanmaktadır.

Başta AKP Hükümeti olmak üzere aydınlarımızın, gençlerimizin ve halkımızın Amasya Tamimi’nden çıkartacağı çok dersler olduğu kanısındayım! Yok olmamak ve Atatürk Cumhuriyeti’ni yaşatabilmek için, Büyük Atatürk’ün, Milli Kurtuluş Savaşı yolunda yürürken gerçekleştirdiği mucizevi olayları ve kahramanlık öykülerini her vesileyle anımsamamız ve çağdaş bir Türkiye’yi yeniden inşa etme umudumuzu yitirmememiz gerekmektedir!