PROF. DR. MUALLA ULUSAVAŞ

BİR ülke için en önemli kaynak insan kaynağıdır. Çünkü yaşamsal sorunların çözümü ancak yetişmiş insan gücünün emeğiyle gerçekleşebilir. Eğitim yalnızca çocuk ve gençler için değil, yetişkinleri de kapsayan yaşam boyu bir süreçtir ve bir insan hakkıdır.

Dünyada emperyalizme karşı ilk ulusal kurtuluş savaşının lideri olarak Mustafa Kemal Atatürk zaferin hemen ardından eğitim ve kültür devrimi çalışmalarına başlayarak şu mesajı vermiştir:

“Asıl savaşımız şimdi başlıyor, cehalete karşı savaş.”

Eğitim sistemi, toplumsal sistemin alt sistemlerinden biri olup, toplumda insanca yaşamı gerçekleştirmek üzere, gerçek sorunların çözüme ulaştırılması için gereken nitelikleri toplumun bireylerine kazandırabilmek için vardır. Varlığının gereğini yerine getirebilmesi için Türk Eğitim Sistemi, Anadolu aydınlanması ışığında yeniden düzenlenmeli ve Atatürk devrimi yarım bırakıldığı yerden tamamlanmalıdır.

EĞİTİMDE AMAÇ

Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği hedef, “Çagdaş uygarlık düzeyine ulaşmak ve onun üzerine çıkmak”, toplumsal sistemimiz için nihai amaçtır. Bu hedef doğrultusunda eğitim sistemimizin temel amacı ise bireyi özgürleştirmektir. Bireyin özgürleşmesini engelleyen her şey, eğitim sisteminin gerçek sorunudur.

Bireyin özgürlesmesi, yetenekleri doğrultusunda varabileceği en son noktaya ulaştırılmasına başka bir deyişle optimal gelişiminin gercekleştirilmesine bağlıdır. Fiziksel, zihinsel, sosyal, duygusal, vb... Çok boyutlu gelişim sürecinde birey, onu engelleyen her türlü bağımlılıktan - zincirlerinden- kurtulma çabasına girebilir ki bu yaşamboyu eğitim fırsatlarının eşit olarak tüm bireylere sunulmasını gerektirir. Ancak özgür bireyler, kendi yazgısına egemen özgür bir toplum yaratabilir.

Toplumun cağdaş uygarlık düzeyine ulaşabilmesi, bireyin özgürleşmesine, insanlaşmasına, yurttaşlaşmasına, meslekleşmesine, üretkenleşmesine ve örgütleşmesine bağlıdır. Eğitim sistemi bunun için vardır.

TEMEL İLKELER

Laik Eğitim /Devletçi Eğitim /Cumhuriyetçi Eğitim /Ulusalcı Eğitim /Devrimci Eğitim /Halkçı Eğitim.

YÖNTEM

Eğitimde akla ve bilime dayanmak esastır. Öğretim bilimsel yöntemlerle gerçekleştirilir. Eğitim bilimi, psikoloji, sosyoloji, ekonomi, antropoloji , v.b. gibi birçok bilimle yakından ilişkilidir. Eğitim sürecinde bireyin gelişimi amaçlandığından eğitim uygulamalarının odak noktasında ‘öğrenen birey’ vardır, başka herhangi bir odak çıkarı gözetilmeksizin eğitim ‘öğrenci merkezli’ yapılır. Çünkü öğrenen birey, eğitim sürecinin aracı değil amacıdır. Atatürk’ün dediği gibi, “Hayatta en gerçek yol gösterici bilimdir, fendir.”

DEĞERLENDİRME

Bilimsel ölçütlere dayalı olarak başarı(sızlık)ların saptanması esastır. Yansız, kayırmasız, ayrımsız biçimde en iyiye ulaşma çalışmalarıyla sürekli denetim ve ozdenetim, ilkelerden sapmayla eğitim sisteminin kontrol dısına çıkmasını önlediği gibi, hedef dogrultusunda hizli yol almayı da sağlar. Yapılan denetimlerin amaçlar ve planlardogrultusunda olmasi ve değerlendirme sonuçlarına göre eğitim sisteminde hataların ve noksanların giderilmesiyle düzeltmeler yapılması sistemin güçlenmesini, amaçların daha iyi gercekleştirilmesini sağlar.

YAPISAL DÜZENLEME

Eğitim sistemi örgün ve yaygın eğitim olmak üzere iki ana alt sistemden oluşmaktadır:

Örgün Eğitim, okullarda belirli yaş gurubuna yönelik programlanmıs düzenli etkinlikleri içeren gündüz eğitimidir.

Yaygın Eğitim ise örgün egitımin yanında veya dışında, zaman ve mekan kısıtlaması olmayan, zorunlu eğitimi bitirme yaşı üstündeki herkese açık, her yerde ve her zaman yapılabilen genişletilmiş çok programlı eğitimdir.

Örgün ve yaygın iki ana alt sistemden oluşan eğitim sistemi içinde örgün-yaygın eğitim bütünleşmesi saglanmalıdır. Bunun için her okul yalnızca kendi öğrencisine değil aynı zamanda tüm çevresine hizmet sunan bir kültür merkezi haline dönüştürülmeli; kapıları akşamları, haftasonları ve tatil dönemlerinde yetişkinlere açık tutulmaldır. Böylece örgün eğitimle bireyler üniversiteye ulaştırılırken, yaygın eğitimle üniversite (bilim) halka ulaştırılmış olur. Başka bir deyişle eğitim piramidinin tabanı ile tepe noktası olabildiğince birbirine yakınlaştırılarak eğitimden olabildiğince fazla insanın yararlanmasıyla eğitimde fırsat eşitliği sağlanmaya calışılır.

ÖNERİLER

Atatürk Dönemi halkçı eğitim uygulamaları örnek alınarak, halkın gerçek öğrenme gereksinmelerini karşılayıcı yaşam boyu halk eğitimine geçilmelidir. Atatürk Döneminin Millet Mektebi, Halkevi, Gezici Köy Kursu, Köy Enstitüsü gibi halk eğitimi uygulamaları dünyaya örnek olmuştur. Millet Mektebi, dünyanın tanık olduğu en geniş kapsamlı bilinçlendirme eylemi olarak eğitim bilimi literatüründe yerini almıştır. Bugünkü eğitim sorunlarımızın çözümünde deneyim birikimimizden ve bilişim teknolojisinden daha iyi yararlanıp, yeniden başarmak mümkündür.

Eğitimde Önceliklerimiz:

-Kırsalda köyde/ kentselde gecekondu semtlerinde yaşayan yoksul kız çocuğu ve kadın eğitimi en önceliklidir.

-Aile planlaması eğitimi.

-Çocuk hakları eğitimi.

-İşsiz gençlere mesleki-teknik beceri eğitimi ve işe yerleştirme.

-Eğitim birlik-bütünlüğünün Tevhid-i Tedrisat Kanununa göre yeniden sağlanması.

-Örgün eğitim yanında kitle iletişim araçlarıyla, gerçek ivedi çözümler için halk eğitimi uygulanması.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

Çocuk yalnızca aileye ait olmayıp, gerçekte topluma bir armağandır. Onun gelişimine destek doğum öncesi aile eğitimiyle özellikle anneye destek verilerek gerçekleşmelidir.Okul öncesi eğitim, aile eğitimiyle birlikte yürütülmeli ve ana-babaların ozellikle çocuk hakları konusunda öğrenme gereksinmeleri karşılanmalıdır.

Açılacak aile eğitim merkezlerinde bebekçocuk saglığı, beslenmesi, gelişimi ve eğitimi konusunda doktor, öğretmen, rehber ve diğer uzmanlar esgüdümlü biçimde çalışarak çocuk merkezli bir hizmet ile hem ailenin hem de çocuğun gereksinmeleri karşılanmalı ve gelişimleri desteklenmelidir.

TEMEL EĞİTİM

İlköğretim, temel eğitime dönüştürülmelidir. Temel eğitim, devletin tüm yurttaşlarına sunmak zorunda olduğu temel yaşamsal bilgi ve becerileri kazandıran parasız, zorunlu ve kesintisiz eğitim hizmetidir. Zorunlu, kesintisiz temel eğitim süresi, bir eğitim sisteminin ne kadar çağdaş olup olmadığının temel göstergesidir. Norveç, İsveç gibi ülkelerde temel eğitim yalnızca ilköğretimi değil ortaöğretimi de kapsamakta devlet her yurttaşa en az 18 yaşına kadar eğitim hizmeti sunmaktadır.

ORTAÖĞRETİM

Ortaöğretim (lise), genel liseler ve mesleki teknik liseler olarak iki alt sistemden oluşur. Ortaöğretimde mesleki-teknik eğitim ağırlıkli liselere geçilmeli; 1982 oncesi oldugu gibi yetiştirildiği yönde yüksek öğretime geçiş olmalıdır. Böylece zaman ve enerji kaybı da önlenecektir. Ortaöğretim çağı nüfusun üçte biri genel liselerde, üçte ikisi mesleki-teknik liselerde okullaşmalıdır. Yaklaşık üçyüz meslek çeşidi olan dünyada Türkiye yeterince meslek ve teknik ara elemanını yetiştirememektedir. Çağdaş bir ortaöğretim sisteminde İmam Hatip Lisesinin yeri yoktur.

YÜKSEKÖĞRETİM

Yükseköğretim iki alt sistemden oluşmalıdır: Üniversite ve mesleki-teknik yükseköğretim:

1. Üniversite, bilim adamı yetiştirme pogramlarını kapsar, bilim üreten araştırmacı yetiştirir.

2. Mesleki-teknik yükseköğretim, meslek uzmanı yetiştirme programlarını kapsar, bilim uygulayıcısı yetiştirir.

Bilim adamı yetiştirme ile meslek uzmanı yetiştirme birbirinden ayrılmalıdır. Bu ayrım hem birçok sorunun çözümünü kolaylaştıracak hem de zaman ve enerji kaybı önlenecektir. Tüm yükseköğretim kurumlarında özerklik ve akademik özgürlük gerçekleştirilmelidir. YÖK yok edilmelidir. Anadolu’daki gelişmemiş üniversitelerin nicel ve nitel gelişimi sağlanmalıdır.

Eğitim planlaması uzmanlarının görevlendirilmesiyle, toplumun gereksinme duyduğu nitelik ve nicelikte insan yetiştirilmelidir, bölüm kontenjanı ve program değişikliği yapılmalıdır ki, toplumsal amaca yonelik ve planlı biçimde yeterince insan yetiysin ve kimse iysiz kalmasın.

Sonuç olarak, toplum için cehaletin bedeli egitimin maliyetinden daima daha yüksektir. Cehalet emperyalist çıkar odaklarınca kolaylıkla kullanılır, harekete geçirilir. Eyleme geçmiş cehalet, dünyada insana ve doğaya karsı en dehşet verici yakıcılık-yokediciliktir ve haksızlıklara ‘hayır’ diyenlerin örgütlü mücadelesi olmadan durdurulamaz.

Aydınlık Gazetesi