İnönü, adını TBMM’den alan milli kahramandır. Başarıları Cumhuriyet’i pekiştirdi, bugünlere taşıdı. İnönü’nün anısını yaşatmak, Cumhuriyet’e bağlılıktır.

 
CÜNEYT AKALIN

Çok-partili siyasal hayata geçiş ile birlikte İsmet İnönü’ye saldırılardaki artış, bizleri güzel günlere taşımasını beklediğimiz demokratik yaşantınızın bir büyük çelişkisi midir? Yoksa o yıllarda Atatürk’e yan bakamayanlar düşmanlıklarını İnönü üzerinden mi dışa vuruyorlardı? Öyle olduğu kesindir.

İnönü’nün hedef tahtasına konması 1990’lı yıllara, Özal’lı yıllara kadar sürdü. Aslında karşıtları tarafından İnönü’nün şahsında yürütülen kampanya, baştan itibaren Cumhuriyet yıkıcılığı karakteri taşıyordu. “12 Adalar” İnönü tarafından verilmiş, Lozan’ın eksikleri-gedikleri İnönü’den sorulmuş, 1930’lu yıllardaki ekonomik sıkıntılar, harp yıllarının yoklukları İnönü’ye fatura edilmiş, çok-partili demokratik yaşama geçişin hatası da ona yüklenmişti. “Camileri ahıra çeviren” oydu. Laiklik onun başının altından çıkmıştı.

HER FIRSATTA ATATÜRK-İNÖNÜ ÇELİŞMESİ ÖNE ÇIKARILDI

Özal’la birlikte, deyim yerindeyse, İnönü rahatladı. Artık hedef tahtasında Atatürk vardı. Vur abalıya … Anasından-babasından, sülalesinden, yetiştirdiği çocuklara kadar her şeyi kurcalandı Ata’nın. Kırk dereden su getirdiler. Ama, o da ne?

Darbeler sıklaştıkça, vuruşlar şiddetlendikçe Atatürk büyüdü, vuranların çapsızlığı, ahlaksızlığı, idraksizliği ortaya çıktı. Saldırıların aslında “Mustafa Kemal’in naçiz vücuduna” değil Cumhuriyet’e yöneldiği görüldü. Bunun idrakindeki milyonlarca yurttaş Mustafa Kemal’in davasına gönüllü asker yazıldı.

Türk toplumu da, uluslararası toplum da Atatürk’ü yeniden keşfetti.

İNÖNÜ'NÜN YERİ

Peki Atatürk’ün sağ kolu İnönü’yü ne yapacağız? Nereye koyacağız? Onu da kaybettik mi? Atatürk’ü savunma, Cumhuriyet’e bağlı kalma, bayrağı genç kuşaklara taşıma mücadelesinde İnönü’nün mirasını, anılarını yakınlarının kurduğu İnönü Vakfına havale ederek rahatlamakla yetinecek miyiz?
 
Şevket Süreya’nın iz bırakan yapıtına “Tek Adam” adını vermesi isabetli olmuş mudur? Bence sorgulamaya değer… Buna karşılık “Baş adam” gibi bir başlık daha doğru olmaz mıydı?

Bir sistem olarak Cumhuriyet “tek adam” rejimi değildir, gövdesini milletin oluşturduğu bir kolektif inşadır. Cumhurun başı, banisi, kurucusu sonuçta o Cumhuriyet’in iradesinin, yapısının bir organıdır. 2. Adam da öyle.

Şevket Süreya’nın iz bırakan öteki yapıtının adı “2. Adam” tam isabettir. Cuk oturmuştur. İnönü her şeyi ile Cumhuriyet’in 2. Adamıdır. Sadece, Milli Mücadelede, Kuruluş yıllarında değil, İnönü çok-partili siyasal yaşamda da önemli roller oynadı. Koalisyon hükümetlerini başarı ile yönetmesi, siyasal idamlara karşı tavrı, uluslararası politikaya hâkimiyeti siyasal yaşamımızda kalıcı izler bıraktı.

Falih Rıfkı Atay’a kulak verelim: “İsmet Paşa M. Kemal’in gittikçe kuvvetlenen otoritesini kendi menfaatleri için istismar edenlere karşı mücadele ederek ona belki de en büyük hizmeti etti.” (Çankaya, s. 351) “Çankaya’da rahat ediyorsam, İsmet sayesindedir” sözleri de Atatürk’e aittir. (Aynı yerde)

TARİH YAPAN İKİLİLER

Modern Asya çağını, ilginçtir, birbirini tamamlayan ikililer açtı. Gandi-Nehru, Mao-Cu En lay ikilisinin ülkemizdeki izdüşümüdür M. Kemal Atatürk-İnönü.

İnönü Cumhuriyet’in 2. Adamıdır; Askeri, siyasal, diplomatik, ekonomik, idari bütün alanlarda… Milli mücadelede Batı Cephesi’nin sorumluluğunu taşıyan da odur, Lozan’da imzayı basan da, 1930’da Sivas’ta demiryolunu açan da, 1950’de muhalefetin başına geçen de o…

İnönü, adını TBMM’den alan milli kahramandır. Başarıları Cumhuriyet’i pekiştirdi bugünlere taşıdı.

İnönü’nün anısını yaşatmak, Cumhuriyet’e bağlılıktır.