OECD tarafından üç yılda bir yapılan ortaöğretim dönemi gençleri ile ilgili sınavların sonuçları açıklandı.   “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PİSA)” olarak bilinen bu araştırmaya üye 72 ülke katılıyor.  Matematik, fen bilimleri ve okuduğunu anlama adı altında yapılan bu sınavlar sonrası, ülkemiz gençleri 2003 döneminden bile daha kötü sonuçlar almış bulunuyorlar.  Yani 72 ülke arasında 52. olabilmişiz!

Bu sonuçlar konusunda birçok yayın yapıldı, yazılı ve görsel medya programlarla konuyu gündeme taşıdı.  Bizler fikir sahibi olabildik ama ya yöneticilerimiz ve M.E.B. ilgilileri!

Bu konuyu irdeleyen Sayın Prof. Dr. İbrahim Ortaş’ın (Çukurova Ü. Öğ. Üyesi), Adana Fikir Platformu içeriğindeki yorumları zihin açıcı idi.  Ancak yer sorunu nedeni ile bu incelemenin sadece ‘özet’ bölümünü sizinle paylaşabileceğim.  Sanırım konuya ilgi duyan okurlarımız,  yeterince bilgilenecekler ve yorumlar ile çözümler konusunda aydınlanacaklardır.

Bu güzel analizi ile bizleri aydınlatan Sayın Prof. Dr. İbrahim Ortaş’a ve sizlerle paylaşabilmem için izin lütfeden Adana Fikir Platformu yönetimine şükranlarını sunuyorum.

***

“PISA Sonuçlarının Öğrettikleri isimli makalenin özet bölümü;    

Herkesin malumu olan PISA sonuçları ülkemizin eğitim kalitesini artık taşınamaz bir konuma geldiğini gösteriyor. Bu sonuçlar ileride okuduğunu anlamayan, dilini konuştuğu yurttaşı ile bir birini anlamayan insanların olduğu bir ülkede sürekli sorun yaşıyor olacağımızın habercisidir. Bu sonuçlar ileride ülkemizde iyi yetişmiş, yaratıcılığı gelişmiş, sorun çözen nitelikli mühendislerin ve doktorların olmayacağının habercisi. Bu sonuçlar ülkemizin gelecekte de bilim yapamayacağını ve teknoloji üreterek ülkenin yüzünü güldürecek gelişmişliğe ulaşılmayacağını gösteriyor.

Ülkemizin bugün en ciddi sorunu eğitimin içinde bulunduğu durumudur, diğer sorunlar zincirleme olarak eğitimden kaynaklanıyor. Öncelik eğitimin bu durumdan kurtarılması için, Milli Eğitim adı gibi milli bir sorun olarak siyaset üstü bir yaklaşımla çözmek gerekir.

Eğitim Ortamı Kişinin Özgürce Kendisini Geliştirmesine Olanak Sağlamıyor

Birçok alanda eğitimde başarısızlığımız altında öğretememek faktörü olduğu gibi yaşam ortamı da öğrenmemizi engelliyor. Etkili öğrenmenin yapılması için alt yapı ve eğitim iklimimiz de uygun değil. Her şeyden önce okullarda ve üniversitelerimizde demokratik bir ortamımız maalesef olmadı. Okullarımızda her şeyden önce özgür düşünme, kendini ifade etme ve soru sorma maalesef çok kolay olmamaktadır. Filli olmasa bile görünür ve görünmez bir idari ve mahalle baskısı hep hissediliyor. Çok geniş bir öğrenci ve eğitmen kesiminin, şöyle konuşursam başıma iş mi alırım kaygısı taşıdığı aşikârdır. Okullarda ve üniversitelerde tartışma ve kişinin kendini gerçekleştirme ortamı maalesef çok da uygun değil. Hal böyle olunca kişinin kendisini geliştirmesi pek mümkün görülmüyor. İşin doğası gereği tartışmanın olmadığı yerde öğrenme ve kendini geliştirme de olmaz.

Sorun çok ciddi ve küçük bir iki rötüş ile geçiştirilecek düzeyde değildir. Türkiye’nin öğretmen yetiştirme sorunu öncelikli ancak yükü tek başına öğretmenlere yüklemekle sorunun üstesinden gelemeyiz. Eğitim bir bütündür ve sorunların temelinde ideoloji ve sistem sorunu bulunmaktadır. Ve her sistemin bir ekonomik dayanağı ve ideolojisi vardır. Ülkenin ekonomik sosyal yapısı ve bunun üst yapısı olan ideolojisi dünyanın gerçeklerine uygun değilse, sorun kaçınılmaz oluyor. Anlayış değişikliği yaratarak eğitimin siyaset üstü bir anlayışla her türlü görüş ve inanca kör olması ve fen okuryazarlığı eksenine oturtulması zorunlu. Yoksa geleceğimiz bugünden daha parlak olmayacaktır.

Cumhuriyetin ilk dönemlerindeki eğitim politikaları incelendiğinde belirlenmiş bir amaç, politika ve hedefin olduğu görülüyor. Ülkemizin bugün eğitim ve bilimde belirlenmiş bir amacı ve politikası ne yazık ki net değil.

Yapılması gereken

Belirlenmiş bir eğitim ve bilim politikası oluşturmak;

Eğitime ve bilime ayrılan GSMH payının artırılması;

Öğretmen yetiştirme politikası yeniden belirlenmeli ve öğretmen okulları başlı başına bir politika ile sağlanmalı;

Okul ortamı daha canlı ve öğrencinin yaşam sevincini oluşturacak şekilde yeniden düzenlenmelidir;

Eğitim bilimsel temele dayalı ve fen okur-yazarlığı eksenine oturtulmalı. Yeniden okullarda laboratuvar, atölye ve işlikler kurulmalı. Yaparak öğrenme, el becerileri ve kişinin kendini gerçekleştirmesi sağlanmalı;

Kişinin bağımsız düşünme, soyut düşünme, analitik düşünme ve yaratıcılık becerileri kazanmasına ortam hazırlanmalıdır;

Türkiye’nin üstesinde gelmeyeceği bir sorun değil. Yeter ki ideolojik ön yargılardan kendimizi kurtaralım ve dünya ölçeğinde bir amaç ve hedef koyalım. Hedeflerimizin gerçekleşme durumunu izleyelim.  (7 Aralık 2016 Adana)”

***

Kıssadan hisse:  Eğitim politikamız için merhum Tevfik Fikret’in şu beyti uygun düşer;

“Sarmıştı afak-ı gine / Bir dûd-u muannit!”  (“Ufukları inatçı bir sis sardı”, diyerek AK-ŞAKA olarak yeni eğitim modeli ‘4+4+4’ e işaret etsem yanlış olur mu?!).

Erdal Akalın (13.12.2016)