HABER / TARIK TEKGÖZLİ

HÜKÜMET, taşeron işçilerine yönelik “kadro düzenlemesi”ni Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile yaptı. Önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanan 696 sayılı KHK’ya göre hükümet 1 Kasım 2015 genel seçimleri öncesinde verdiği “Kamuda çalışan tüm taşeron işçilerine kadro” sözünü tam anlamıyla yerine getirmedi, işçiler içinde ayrım yarattı. Taşeron işçilerinin merakla sorduğu soruları dikkate alarak düzenlemeyi 10 maddede derledik. İşte merak edilen soruların yanıtları şöyle:

HERKESİ KAPSAMAYACAK

*Taşeron KHK kimleri kapsayacak?

Önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye (KHK) göre; düzenleme tüm taşeron işçilerini kapsamayacak. Buna göre; kamuda “genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, özel bütçeli diğer idareler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, sosyal güvenlik kurumları ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar(Bakanlıklar, üniversiteler, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, RTÜK vb.)”, “KHK’ya ekli (I) sayılı listede yer alan 10 kurum(Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü, Kalkınma Ajansları vb.)”, “il özel idareleri ve bağlı kuruluşlarında(Kars İl Özel İdaresi, Zonguldak İl Özel İdaresi vb.)”, “belediyeler ve bağlı kuruluşlarında(Bursa Büyükşehir Belediyesi ile ASKİ, İSKİ, EGO, İETT vb.)” ve “il özel idareleri ve belediyelerin üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde(Türkiye Belediyeler Birliği, Vilayetler Hizmet Birliği gibi.)”, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde” sadece personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanlar kapsama alındı.

KİT’LER KAPSAMDIŞINDA

* Kimleri kapsamayacak?

Özel sektörde çalışan yüz binlerce taşeron işçisi ile kamuda danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezileri hizmetlerinde çalışanlar düzenlemeden yararlanamayacak. Ayrıca 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanun kapsamı dışında kalan ve ÇAYKUR, TPAO, TTK, TKİ, TCDD gibi kamu iktisadi teşekkülerinin (KİT) yer aldığı 69 kurumdan 59’u kapsamdışında tutuldu. Bu kurumların çoğunda Türk-İş’e bağlı sendikalarda örgütlü işçilerin çalışması dikkat çekiyor. Düzenlemeden, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmış olanlar yararlanamayacak. 4 Aralık 2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlar kapsama alınırken bunun tespitinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmiş olan sigortalı işe giriş bildirgeleri, işten ayrılış bildirgesi ve aylık prim ve hizmet belgeleri esas alınacak. Mal ve personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları ile yapım işi ihalelerinde çalışanlar kapsamdışında olacak.

* Nasıl bir statü öngörülüyor?

Kamuda “genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, özel bütçeli idareler, özel bütçeli diğer idareler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, sosyal güvenlik kurumları ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar” ile “KHK’ya ekli (I) sayılı listede yer alan 10 kurumda” sadece personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanlar 657 sayılı Devlet Memurlar Kanunu’nun 4. maddesinin (d) fıkrasında öngörülen “sürekli işçi” statüsüyle yani kadrolu olarak istihdam edilecek.

KADRO DEĞİL BİT İŞÇİSİ

* Belediyelerde ve belediyelere ait şirketlerde çalışan taşeron işçilerinin durumu ne olacak?

Belediye ve il özel idarelerinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışan taşeron işçisi olarak çalışanlar, il özel idarelerin ve belediyelerin iktisadi teşekkülerinde (BİT) işçi olarak istihdam edilecek, belediyenin kadrolu işçisi olmayacak. Ayrıca belediyelerde park bahçe onarım, çöp hizmetine dair araçlı ihaleler personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımı sayıldığı için burada çalışanlar da kapsama alındı. 

SINAVI GEÇEMEYENE YOK

*Düzenlemeden yararlanmak için kriter konulacak mı?

Taşeron işçileri düzenlemeden yararlanabilmek için yazılı ve/veya sözlü ya da uygulamalı sınava alınacak. Sınavda başarılı olanların düzenlemeden yararlanabilmesine ilişkin süreç 90 gün içinde sonuçlandırılacak. Düzenlemeden yararlanmak isteyenler güvenlik soruşturmasına da tabii tutulacak. Personel çalıştırılmasına dayalı hiz met alım sözleşmeleri kapsamında bulunmakla birlikte 4 Aralık 2017 tarihinde doğum veya sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları nedeniyle iş sözleşmeleri askıda olanlar veya anılan tarih itibarıyla askerde bulunanlar düzenlemeden yararlanabilecek.

* Düzenlemeden yararlanmak isteyenler ne yapacak?

Kapsamda olan kurumlarda çalışan taşeron işçileri, KHK’da belirtilen şartları yerine getirmek kaydıyla KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde çalıştıkları idarenin hizmet alım sözleşmesinin yapıldığı birime yazılı başvurabilecek.

YA 80 BİN LİRA YA KADRO

 Geriye dönük alacaklar ödenecek mi?

4857  sayılı  İş  Kanunu’nun  2.  ve  3.  maddelerine göre,  kanuna  aykırı  bir  biçimde  çalıştırılan  taşeron işçileri,  işin  başından  itibaren  asıl  işverenin  işçisi sayılıyor.  Taşeron  işçileri  bu  hakka  dayanarak  mahkemeye  başvurduğunda  ise  geriye  dönük  yaklaşık  80 bin  lira  toplu  para  alabiliyor  ve  kadrolu  işçiyle  aynı hakka  sahip  olabiliyor.   Ancak  düzenlemeden  yararlanmak  isteyenlere,  bu  haklarından  vazgeçme şartı  getirildi.  Bununla  da  kalınmadı,  açtıkları davalardan  ve/veya  icra  takiplerinden  feragat  edeceğine  dair  yazılı  beyanda bulunması  istendi.

4-C KALDIRILDI

Yaş ve eğitim şartı aranacak mı?

Yaş  ve  eğitim  koşulu  aranmayacak.    KHK  ile  kamuda  4/c statüsünde  çalışanlarla  ilgili  düzenleme  yapıldı mı? 657  sayılı  Devlet  Memurlar  Kanunu’nun  4. maddesinin (c)  fıkrasında  öngörülen  “geçici  işçi”  statüsü  kaldırıldı.  Burada  çalışanlar  4/b  olarak  ifade  edilen “sözleşmeli  personel”  statüsüne  geçirilecek.  

Mevsimlik  işçilerin  çalışma  süresi  uzatıldı mı?

KHK’ya  göre  mevsimlik  işçilerin  çalışma  süresini  4  ay kadar  uzatabilme  yetkisi  Maliye  Bakanlığı’na  verildi. Ancak  bu  5  ay  29  gün  çalışan  mevsimlik  işçilerin  9  ay 29  gün  çalışacağı  anlamına  gelmiyor.  Yetki  Maliye Bakanlığı’nda  olacak.