CHP yönetimi, ne zamandır kuruluş tarihi olarak, 1923 yılını kabul ediyor. Kuruluş günü de 4 Eylül’den 9 Eylül’e alındı. CHP, bu yıl yine kuruluş yıldönümünü 9 Eylül’de kutladı. Kutlama bildirilerinde ve Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun Yeni Çağ gazetesinde yayımlanan söyleşisinde, Atatürk’ün CHP’yi 95 yıl önce 9 Eylül 1923 günü kurduğu söyleniyor. Oysa Atatürk, CHP’yi 4 Eylül 1919 günü Sivas Kongresi’nde kurduklarını belirtiyor.

Bu köşede nerdeyse her yılın Eylül ayında, CHP’nin 1923 yılında değil, 1919 yılında kurulduğunu yazıyoruz. CHP yönetimi diretiyor. Biz de gerçekler adına yazmaya devam ediyoruz. Yalnız gerçekler adına değil, Atatürk Devrimi adına.

KURULUŞ TARİHİ VE İLK KONGRE: 4 EYLÜL 1919

CHP, 4 Eylül 1919 günü Sivas Kongresi’nde kuruldu ve ilk kurultayını yaptı. Atatürk, 1927 yılındaki İkinci Büyük Kurultay’ın ve 1931 yılındaki Üçüncü Büyük Kurultay’ın açılış konuşmalarında Parti’nin Sivas Kongresi’nde kurulduğunu ısrarla vurgular.

Büyük Devrimci Önder, 15 Ekim 1927 günü İkinci Büyük Kurultay’da okuduğu Büyük Nutka şöyle başlıyor:

“Efendiler, Cumhuriyet Halk Fırkası’nın büyük kongresini açıyorum. (...) Bütün Anadolu ve Rumeli’yi kapsamak üzere ilk Genel Kongremiz Sivas’ta yapılmıştır. (...) Bugün açılışı ile iftihar ettiğimiz büyük kongremiz Sivas Kongresi’nden sonra teşkilatımızın İkinci Büyük Kongresi oluyor.” (Atatürk’ün Bütün Eserleri, c.19, s.19).

Yine Atatürk, 1931 yılı 10 Mayıs günü, CHP Üçüncü Büyük Kongresi’ndeki konuşmasının başında Sivas Kongresi’ndeki kuruluşu hatırlatır:

“Arkadaşlar,

“Birinci Genel Kongremiz, bundan on iki sene evvel Sivas’ta, bir mektep dershanesinde yapılmıştı. Oraya gelen delegeler, türlü takipler altında, birçok müşküllerle karşılaşmışlardı. Müzakerelerimiz, dahili ve harici düşmanların süngü ve idam tehditleri içinde vuku buluyordu. Fakat Türk milletinin hakiki his ve emellerini temsil ettiğine kani bulunan kongre heyeti, millî vazifesini tamamlama lüzumunu her düşüncenin üstünde tuttu. Takip etmekte bulunduğumuz prensiplerin ilk esaslarını tespit etti. Ondan sonra da feragatle ve azimle o esaslar üzerinde yürüdü, muvaffak oldu. Millî ülküye tam iman ve onun icaplarına tereddütsüz girişmenin neticesi elbette muvaffakıyettir. Bugünkü kongremizin işlerine başlarken, Sivas Genel Kongresini yâd etmekten maksadım, onun, fırkamızca inkılabımızın tarihi bir hatırası olarak saklı tutulmasında fayda gördüğümdendir. Millet için ve milletçe yapılan işlerin hatırası her türlü hatıraların üstünde tutulmazsa milli tarih kavramının kıymetini takdir etmek mümkün olamaz.” (Doğu Perinçek, Kemalist Devrim-6 Atatürk’ün CHP Program ve Tüzükleri, Kaynak Yayınları, 3. Basım, İstanbul, Kasım 2014, s.23 vd)

YENİ NİZAMNAMENİN KABULÜ: 9 EYLÜL 1923

Peki bu 9 Eylül 1923 tarihi nereden çıktı?

İkinci İnönü zaferinden sonra, 10 Mayıs 1921 günü Meclisteki Müdafaai Hukuk üyesi mebuslar, bir grup oluşturmuşlardı. İşte o Grup, Sivas Kongresi’nin 4. yıldönümünde, 9 Eylül 1923 günü toplanarak Yeni Nizamnameyi kabul etti. İki gün sonra, 11 Eylül 1923 tarihinde Dahiliye Vekâletine bir dilekçe vererek, Sivas Kongresi’ndeki kuruluşu yasallaştırdılar. Böylece Müdafaai Hukuk Cemiyeti döneminden Halk Fırkası dönemine geçildi. Cumhuriyet henüz ilan edilmemişti. Cumhuriyetle birlikte Parti’nin adının başına Cumhuriyet sözcüğü eklendi.

9 Eylül 1923, Yeni Nizamname’nin (Tüzük) kabul tarihidir. Nizamname’nin “yeni” olması eski nizamnamenin olduğunu da ifade ediyor.

Dahiliye Vekâletine başvuru tarihi ise 11 Eylül 1923’tür. Eğer kuruluş bu yasal başvuruya bağlanıyorsa, yıldönümü yine yanlış günde kutlanmaktadır.

İKİNCİ BÜYÜK KONGRE: 15 EKİM 1927

Cumhuriyet Halk Fırkası 2. Büyük Kongresi, 15 Ekim 1927 günü açıldı. Atatürk’ün Büyük Nutkunu okuduğu kongredir. Bu kongrede, 22 Ekim 1927 günü yeni bir Nizamname ve Program kabul edildi.

İkinci Kongre, 1927 yılında olduğuna göre, CHP tarihinde daha önce Birinci Kongre olması gerekiyor. Yeni CHP’nin birinci kongresi yok. 1919 yılındaki kuruluştan vazgeçenlerin CHP’nin bütün kongrelerinin numaralarını değiştirmeleri gerekiyor.

ÜÇÜNCÜ BÜYÜK KONGRE: 10-17 MAYIS 1931

Cumhuriyet Halk Fırkası’nın 1931 yılı Mayıs ayında toplanan 3. Büyük Kongresi’nde Altı Ok kabul edildi. Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve Devrimcilik tek tek tanımlandı. Ayrıca 17 Mayıs 1931 günlü oturumda yeni bir nizamname kabul edildi.

DÖRDÜNCÜ BÜYÜK KURULTAY: 9-16 MAYIS 1935

CHP’nin Mayıs 1935’te toplanan 4. Büyük Kurultayı’nda kabul edilen program, 1931 Programı’nın hemen hemen aynısıdır.

Devrimin öncü örgütlenmesinin adı, artık Fırka değil, Parti’dir.

1931 Programı’nda tanımı yapılan “ana fikirler”in adı konmuştur: Kamalizm. Atatürk, bu Kongrede “arasız devrimler” vurgusunda bulundu.

İSTİKLÂL SAVAŞINDAKİ KURULUŞU REDDEDEN MEVZİLENME

Bir partinin ideolojisini veya siyasetlerini değiştirmesi rastlanan bir olaydır. Ancak kuruluş gününü değiştirdiğine pek rastlanmıyor.

Sivas Kongresi’nde CHP’nin temelleri atılmadı, CHP kuruldu. Sivas Kongresi niçin CHP tarihinin öncesine bırakılıyor?

Her mevzilenme, kendi tarihiyle buluşur. Bugün Türkiye İkinci İstiklâl Savaşı verirken, CHP yönetimi ABD mevzilerinde konumlanıyor.

Bölücü Terör Örgütünü Meclise sokmak, PKK’yı hendeklerden kurtarmaya çalışmak, “Rojava”ya destek heyetleri yollamak, PYD’yi kurtuluş savaşı veren bir örgüt olarak tanımlamak, PKK belediyelerine kalkan olmak, HDP ve FETÖ mağdurlarıyla iktidar projeleri peşinde koşmak, elbette Sivas Kongresi’nde kurulan bir partinin yapacağı işler değildir.